1.
Nationaal Socialistisch Taalbeleid in Nederland voor en Tijdens de Bezetting 1940 - 1945Marko Simonović, 2006, original scientific article
Abstract: Het centrale doel van dit onderzoek is de maatregelen op het gebied van de taalpolitiek, die de
overheid tijdens de Duitse bezetting heeft genomen, in kaart te brengen. Aangezien de kiemen
van een nieuw, bewust gepland taalgebruik al vanaf 1931 in de NSB-kringen te bespeuren
zijn, wordt er ook aan de “interne” nationaal-socialistische taalpolitiek voor de Tweede
Wereldoorlog aandacht besteed.
Klaarblijkelijk moet men er rekening mee houden dat de ingrepen op de taal in beide fasen
een verschillende status hadden. Toch hebben we hier ervoor gekozen de feiten uit de periode
voor en tijdens de bezetting samen te presenteren en het nationaal-socialistische taalbeleid in
Nederland als één verschijnsel te bekijken, aangezien de procédés, de doeleinden maar ook de
ijveraars van het nationaal-socialistische taalbeleid na de intocht van het Duitse leger vrijwel
dezelfde bleven. Er lijken twee aspecten te zijn waar men zou kunnen bepleiten dat het om
twee wezenlijk verschillende perioden gaat – de doelgroep en de “doordringendheid” van de
standaardisatie. Het lijkt toch moeilijk bewijsbaar dat een invloed op de taalgemeenschap als
geheel na de intocht als een hoofddoeleinde van de nationaal-socialisten gold (terwijl het vóór
de intocht niet het geval was). Wel zijn er aanwijzingen dat sommige aspecten van de
standaardisatie tijdens de bezetting juist elitistisch waren (bv. het jargon van de Germaanse
SS). Ook de “doordringendheid” van de nationaal-socialistische taalpolitiek lijkt tijdens de
bezetting niet groter te zijn geworden. Aangezien de nationaal-socialistische ingrepen op dit
gebied niet bepaald opvallend waren en er onder de bevolking geen bereidheid was om deze
ingrepen te accepteren/implementeren, is het moeilijk aan te tonen dat de Nederlandse
taalgemeenschap zich van deze taalpolitiek bewust was en, als dat wel het geval was, dat ze
na mei 1940 meer bekend en invloedrijk was.
Dat het om een gerechtvaardigde aanpak gaat, laat ook de enige beschikbare studie over het
taalgebruik van de Nederlandse nationaal-socialisten - Toorn, 1991 – zien. Toorn maakt
duidelijk dat de nieuwe omstandigheden weinig aan het taalgebruik, maar ook de perceptie
van de taal, veranderden.
Doorgaans staat de invloed op de Nederlandse taalgemeenschap centraal terwijl het beleid
i.v.m. de Duitse taalgemeenschap in Nederland buiten beschouwing is gelaten. Wel komt
Duits als tweede taal aan de orde.
Keywords: taalbeleid, tweede wereldoorlog, language planning, bezetting, Duits, Nederlands
Published in RUNG: 22.06.2018; Views: 3845; Downloads: 0 (1 vote)
This document has many files! More...
